Jeżeli muzyką i sprzętem grającym interesujecie się nie od dziś, z pewnością wiecie jak wielki postęp dokonał się w tej dziedzinie na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat. Nie mówię tylko o zawirowaniach związanych z różnymi formami dostarczania dźwięku do naszych domów, ale także o tym, co zmieniło się z punktu widzenia klientów. Nie chciałbym zabrzmieć jak wapniak, ale wcale nie tak dawno zdobycie naprawdę wyjątkowej aparatury hi-fi nie było takie proste. Nawet gdy przystępne cenowo wzmacniacze i odtwarzacze z Japonii lub Anglii sprzedawały się jak świeże bułeczki, dostęp do sprzętu hi-endowego był mocno ograniczony. Podczas gdy audiofile zza żelaznej kurtyny zaczynali się już troszeczkę nudzić, w naszym kraju branża rozwijała się krok po kroku. Przeszła trudną drogę z mroków ciasnej piwnicy aż na sam szczyt. Dziś luksusowych kolumn, wzmacniaczy i gramofonów nie kupuje się w garażu lub zaadaptowanym naprędce magazynie. Salony z audiofilską elektroniką znajdują się w dużych centrach handlowych, przy malowniczych deptakach, w modnych dzielnicach największych polskich miast, ale też w znacznie mniejszych miejscowościach. Możliwości ekstremalnie drogiej elektroniki audio są prezentowane na premierach luksusowych samochodów, pokazach jachtów, dniach otwartych ekskluzywnych apartamentów, w galeriach sztuki i podczas prywatnych koncertów. Pojawia się jednak niepokojące pytanie. A co gdybyśmy chcieli pójść dalej? Wskoczyć na poziom, o którego istnieniu nie wiedzą nawet doświadczeni audiofile? Gdzie jest miejsce na poszukiwanie sprzętu z jeszcze wyższej półki? Postanowiłem poszukać. I chyba je znalazłem.

Nieustannie fascynuje mnie to, jak miłośnicy wysokiej klasy sprzętu audio są postrzegani przez ludzi z zewnątrz, a w szczególności jak osoby nienależące do tego grona próbują ugryźć całe to zjawisko zwane audiofilizmem. Wiele z nich automatycznie stara się doszukać w nim czegoś ekstremalnie dziwnego i nieuzasadnionego. No bo skoro ich zdaniem wydawanie pieniędzy na wymyślną elektronikę i poświęcanie czasu na odsłuchy w pogoni za trudnym do zdefiniowania ideałem nie ma sensu, najwyraźniej trzeba być mocno nienormalnym, aby w ogóle czymś takim się zajmować. Niektórzy uważają to za niegroźne schorzenie. Inni natomiast uparcie drążą temat, próbując udowodnić audiofilom, że wszystkie kolumny, wzmacniacze i gramofony są identyczne, a cała ta machina to spisek mający na celu wyciągnięcie pieniędzy od biednych, naiwnych, albo - co tu się patyczkować - głupich ludzi. Mało to razy czytaliście wywody teoretyków, którzy uważają, że kable nie różnią się między sobą? Pomijając fakt, że teorię tę można obalić w sposób czysto techniczny na wielu różnych płaszczyznach, zawsze wygląda to tak, jakby daltonista wparował do klubu fogoraficznego i przekonywał jego członków, że obiektywy różnią się między sobą tylko rozdzielczością obrazu i jakością wykonania, ale cała reszta to bzdury. Sęk w tym, że nikt nie staje się audiofilem z dnia na dzień. Nasze hobby wynika przede wszystkim z pasji do muzyki i związanej z nią fundamentalnej, praktycznej potrzeby chłonięcia jej w najlepszy możliwy sposób. Bo nie ma muzyki bez dźwięku, i nie ma dźwięku bez muzyki.

Czym powinien kierować się miłośnik sprzętu audio przy wyborze wzmacniacza? Gdyby na tak postawione pytanie można było udzielić prostej i zwięzłej odpowiedzi, pewnie nikt nie zawracałby sobie głowy testami i odsłuchami. Przyjmijmy jednak, że mamy już pewne rozeznanie w temacie, a z długiej listy dostępnych na rynku modeli chcemy wybrać kilka, może kilkanaście konstrukcji, którym chcielibyśmy przyjrzeć się bliżej. W pierwszej kolejności przyjdą nam do głowy dość oczywiste pytania. Czy bardziej skłaniamy się ku purystycznym konstrukcjom analogowym czy piecykom z bogatym wyposażeniem? Czy szukamy wzmacniacza lampowego, tranzystorowego czy hybrydowego? Zwrócimy uwagę na gniazda i funkcje, moc wyjściową, a być może i inne parametry, jak pasmo przenoszenia, zniekształcenia, odstęp sygnału od szumu czy współczynnik tłumienia. W pewnym momencie pojawi się jednak kolejne fundamentalne pytanie - w jakiej klasie powinien pracować nasz nasz wymarzony wzmacniacz? Zdecydujemy się na purystyczną konstrukcję klasy A, bardziej wydajny układ klasy AB, a może nowoczesną integrę lub końcówkę mocy klasy D? Co jeśli trafimy na coś bardziej egzotycznego, jak na przykład klasa AA, XD lub V? Co jeśli w ogóle nie mamy pojęcia o co chodzi, na czym polegają różnice między tymi klasami i co może to dla nas oznaczać? Cóż, nie pozostaje nam nic innego, jak poświęcić trochę czasu na zgłębienie tego zagadnienia, wrócić do tematu z większymi zasobami wiedzy i zbadać jak teoria sprawdza się w praktyce.

Jak wyglądał świat w marcu 1979 roku? Andrzej Wajda kręcił "Panny z Wilka". Jan Paweł II był papieżem niecałe pół roku. Prezydentem USA był Jimmy Carter. W Nowym Jorku urodziła się Norah Jones. Atari wypuściło na rynek komputery Model 400 i Model 800. W salonach samochodowych pojawiły się Peugeot 505, Lancia Delta i Mercedes-Benz W126. Przemysł audio-video powoli przenosił się natomiast do ery cyfrowej, a w szczególności do nagrywania optycznego. Po pionierskiej pracy z optycznym odtwarzaczem wideo we wczesnych latach siedemdziesiątych, laboratorium Philipsa od kilku dobrych lat rozwijało już projekt dotyczący opracowania cyfrowego optycznego dysku audio z systemem korekcji błędów. 8 marca 1979 roku holenderski koncern zademonstrował międzynarodowej prasie 11,5-cm dysk optyczny i odtwarzacz Compact Disc. Demonstracja pokazała, że cyfrowe zapisywanie dźwięku na takim nośniku jest możliwe i pozwala na odtwarzanie sygnałów audio w bardzo wysokiej jakości. Inżynierowie pracujący nad tym rozwiązaniem zapewne wyobrażali sobie, że w niedalekiej przyszłości pojawią się inne, lepsze formaty. Czy byli świadomi, że ich wynalazek przeżyje tak długo, a w 2019 roku wciąż będzie dominującym standardem wśród fizycznych nośników audio?

[English version] Q Acoustics to jedna z marek, które moim zdaniem wciąż są trochę niedoceniane. Założona w 2006 roku firma zaczynała od audiofilskich, ale przystępnych cenowo głośników, które zarówno w swojej ojczyźnie, jak i na całym świecie otrzymały wiele nagród i wyróżnień. Brytyjczycy mocno flirtują z zestawami skierowanymi do szerszego grona użytkowników. W ich katalogu można znaleźć nie tylko kolumny podłogowe i podstawkowe, ale także całe serie modeli stworzonych z myślą o fanach kina domowego, soundbary i głośniki instalacyjne. Spore zamieszanie na rynku zrobili prezentując system Q-AV z rozwiązaniem o nazwie BMR (Balanced Mode Radiator). Jak sami twierdzą, dzięki tej technologii po raz pierwszy cała rodzina, niezależnie od miejsca usadowienia w pomieszczeniu, mogła słuchać doskonałego dźwięku kina domowego. Nowe rozwiązanie spodobało się tak bardzo, że tygodnik The Sunday Times przewidywał, iż "pewnego dnia wszystkie systemy głośników będą produkowane w ten sposób". Kiedy wydawało się, że firma nie będzie już zainteresowana produkcją kolumn dla wymagających audiofilów, jej inżynierowie przypomnieli o sobie w spektakularny sposób, prezentując flagowe podłogówki o nazwie Concept 500. Jedną z pierwszych osób, które po nie sięgnęły, był Ken Ishiwata i od tego momentu sprawy zaczęły nabierać tempa. Wyjątkowymi zestawami zainteresowało się więcej osób, a sam Japończyk zaczął używać brytyjskich głośników podczas wszystkich swoich prezentacji. Aby dowiedzieć się w jaki sposób narodziła się ta idea i jak tej wciąż jeszcze młodej firmie udało się w tak krótkim czasie przeskoczyć z budżetówki do hi-endu, postanowiłem porozmawiać z Alexem Munro, dyrektorem marki Armour Home.

W drugiej połowie lat sześdziesiątych powoli stawało się jasne, że muzyka rockowa to coś więcej, niż tylko chwilowa moda. Nie można już było jej ignorować. Rozwijała się w zadziwiającym tempie, odchodząc od swoich czysto rozrywkowych korzeni, zaczynając zdradzać artystyczne ambicje. Miles Davis był jednym z pierwszych jazzmanów, którzy w rocku dostrzegli nie konkurencję, a źródło inspiracji. Zafascynowały go przede wszystkim możliwości, jakie dawało elektryczne instrumentarium. Szczególne wrażenie zrobiła na nim gra Jimiego Hendrixa. W planach była nawet współpraca obu muzyków, jednak na przeszkodzie stały ich napięte terminarze, aż ostatecznie wszelkie nadzieje rozwiała śmierć gitarzysty. Muzyka trębacza zaczęła zmieniać się już w 1967 roku, gdy wciąż istniał tak zwany Drugi Wielki Kwintet Milesa Davisa. Była to jego najdłużej istniejąca grupa, w skład której wchodzili wybitni instrumentaliści - pianista Herbie Hancock, saksofonista Wayne Shorter, basista Ron Carter oraz perkusista Tony Williams.

Wielu audiofilów, a także niektórych ludzi mających niewielkie pojęcie na temat sprzętu stereo, fascynuje temat kabli używanych do łączenia zestawów głośnikowych ze wzmacniaczem, wzmacniacza z odtwarzaczem, a nawet tych odpowiadających za dostarczenie prądu do naszych urządzeń. Zanim jednak zagłębimy się w dywagacje na temat wyższości srebra nad miedzią czy sensu stosowania drogich przewodów zasilających, warto zapoznać się z rodzajami połączeń, jakie możemy spotkać w komponentach hi-fi. O ile większość użytkowników doskonale wie jak wygląda standardowe gniazdo słuchawkowe lub stosowane coraz częściej wejście USB, nie każdy potrafi wymienić przynajmniej dwa typy słuchawkowych gniazd zbalansowanych lub znaleźć kable głośnikowe wyposażone we wtyki, które na pewno będą pasowały do terminali w danym wzmacniaczu. Czym różnią się analogowe gniazda zbalansowane od niezbalansowanych? Czym jest AES/EBU? Czy lepiej wybrać kable głośnikowe zakończone bananami czy może widełkami? Właśnie takimi zagadnieniami zajmiemy się w poniższym przewodniku.

Kiedy cztery lata temu po raz pierwszy usłyszałem o marce Fezz Audio i obserwowałem jej wyjątkowo śmiałe poczynania na tym, wydawałoby się, dość hermetycznym rynku, nie dawałem jej wielkich szans na sukces. Z podobnymi reakcjami spotkałem się u innych dziennikarzy zajmujących się tą materią, a także u dealerów, którzy w tamtym czasie dokładniej znali już ambitne plany polskiej firmy. "Ktoś wymyślił sobie, że tutaj, w Polsce, będzie produkował dobre, ładne, porządnie zaprojektowane i rozsądnie wycenione wzmacniacze lampowe w jakichś hurtowych ilościach, ale wiesz, gdyby tak się dało, wielu ludzi już dawno by to robiło." - mówili, kiedy manufaktura z Księżyna wprowadzała na rynek swój pierwszy wzmacniacz zintegrowany. Minęło dosłownie kilka miesięcy, a o Silver Lunie - bo o niej mowa - zrobiło się całkiem głośno. Wkrótce wzmacniacze Fezza zaczęły pojawiać się w testach i na wystawach, a także w domach audiofilów i melomanów. Sympatyczny lampowiec dotarł nawet tam, gdzie wcześniej kupna takiego sprzętu absolutnie nie brano pod uwagę. Dziś młoda wciąż firma wysyła kontenery ze wzmacniaczami do bardzo egzotycznych krajów, co cieszy także polskich klientów i fanów marki, którzy nieustannie jej kibicują. Ewenement? A może realizacja większego planu, w który początkowo aż ciężko było uwierzyć? Aby się tego dowiedzieć, postanowiłem porozmawiać z pomysłodawcą, szefem i twarzą Fezz Audio - Maciejem Lachowskim.

Przyjęło się mówić o wielkiej szóstce rocka progresywnego. W skład jej wchodzą zespoły Pink Floyd, King Crimson, Genesis, Yes, Jethro Tull oraz trio Emerson, Lake & Palmer. Choć każda z tych grup wypracowała sobie rozpoznawalny styl, wniosła do muzyki rockowej nowe rozwiązania i do dziś jest inspiracją dla licznych wykonawców, uwzględnienie w tym gronie tylko tej szóstki jest mocno krzywdzące dla innych, które może i nie zdobyły tak wielkiej popularności, ale niewątpliwie zasłużyły na to swoją twórczością. Wymienić tutaj należy przede wszystkim dwa zespoły - dość rozpoznawalny u nas Van der Graaf Generator oraz praktycznie ignorowany przez większość polskich mediów muzycznych Gentle Giant. Przyjrzyjmy się zatem twórczości tej drugiej grupy.

Czy to w domowym zaciszu, na koncercie, podczas pracy w studiu czy w samochodzie - wzmacniacz jest jednym z kluczowych elementów każdego systemu stereo. Czym właściwie jest? Najprościej można powiedzieć, że jest to układ elektroniczny, którego zadaniem jest wytworzenie na wyjściu sygnału analogowego będącego wzmocnioną kopią sygnału podanego na wejście. Ale czy to wszystko? Oczywiście, że nie. Mnogość fachowych terminów związanych ze wzmacniaczami może przyprawić o zawrót głowy. Czy wzmacniacz hybrydowy jest lepszy od tranzystorowego? Czym jest współczynnik tłumienia? O co chodzi z tymi klasami? Faktycznie, jest tego sporo, co jednak nie oznacza, że niektórych pojęć nie da się wytłumaczyć w prosty sposób. Z historycznego punktu widzenia, pierwszym elementem umożliwiającym wzmacnianie sygnałów elektrycznych była prosta lampa elektronowa - trioda. Została ona wynaleziona w 1906 roku przez Lee De Foresta i sześć lat później doprowadziła do powstania pierwszych wzmacniaczy lampowych. Tego typu konstrukcje dominowały na rynku aż do lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku. W 1947 roku zaczęły powstawać pierwsze wzmacniacze tranzystorowe.