Projektowanie i budowanie sprzętu audio potrafi być tak zaraźliwe, że zajmują się tym całe rodziny. Wychowane w duchu muzycznej pasji dzieci często przejmują talent swoich rodziców i krewnych. Jednym z takich przypadków jest familia Serblinów. Kiedy audiofile słyszą to nazwisko, pierwsze skojarzenie przychodzi natychmiast - Franco, legendarny konstruktor zestawów głośnikowych. Był synem chorwackiego żołnierza marynarki wojennej, który wraz z żoną wyemigrował z Istrii do Włoch. Jego pierwsze rozpoznawalne dzieło było tak oryginalne, że po prostu musiało przykuć uwagę melomanów. Mowa oczywiście o urządzeniu znanym jako Snail Project, składającym się z subwoofera i wystających z niego, niczym oczy ślimaka, głośników satelitarnych. Trzy lata później Franco założył firmę Sonus Faber - i tu moglibyśmy napisać osobny rozdział. Po latach tworzenia kolumn, które stały się ikonami włoskiego audio, wrócił do jeszcze bardziej butikowego rzemiosła, tworząc sprzęt sygnowany jego własnym nazwiskiem. Drugi wątek rodzinnej historii prowadzi do marki Serblin & Son. I tu niespodzianka - nie stoi za nią syn Franco, lecz jego bratanek, Fabio. Z elektroniką był za pan brat już w latach osiemdziesiątych - współtworzył między innymi integrę Sonus Faber Quid, a potem poszedł własną drogą, zakładając manufakturę o nazwie Fase Evoluzione Audio. Oferowała ona bardzo udane wzmacniacze, zestawy dzielone, a nawet odtwarzacze CD. W pewnym momencie trop się urywa, a Fase Evoluzione Audio znika z rynku na długie lata. Fabio Serblin wrócił do budowania wzmacniaczy w 2019 roku, zakładając firmę Serblin & Son. Jej pierwszym produktem był wzmacniacz Frankie, nazwany tak w hołdzie dla stryja. I tak domknięta zostaje zagadka - nazwisko Serblin nadal prowadzi nas w stronę dźwięku, tyle że tym razem opowiada tę historię poprzez wzmacniacze.

Triangle Electroacoustique to jeden z najstarszych francuskich producentów zestawów głośnikowych. Choć ostatnie, wciąż dostępne w sprzedaży, jubileuszowe modele wprowadzono z okazji czterdziestych urodzin firmy, w tym momencie jesteśmy już w połowie drogi do kolejnej okrągłej rocznicy (Renaud de Vergnette założył firmę Triangle w 1980 roku). Wszyscy znamy tę historię - meloman i pasjonat sprzętu hi-fi uważał, iż dostępne na rynku głośniki nie odpowiadały jakością dźwięku jemu i wielu klientom, dlatego postawił sobie za cel stworzenie głośników charakteryzujących się czystym, dynamicznym i naturalnym brzmieniem. Wielu audiofilów potrafi też wskazać kilka elementów charakterystycznych dla zestawów tej marki. Celulozowe głośniki średniotonowe z zawieszeniem w kształcie harmonijki, tubowe tweetery, wysoka skuteczność, ciekawy system zapobiegania wibracjom z dużym kolcem, na którym opierają się kolumny podłogowe czy wreszcie ekstrawaganckie wykończenia. Sam niemal z pamięci wymieniam te wynalazki po testach takich modeli jak Comète 40th Anniversary Edition, Magellan Cello 40th, Borea Active BR02 BT czy opisywanych niedawno bezprzewodowych monitorów Capella. Żaden produkt nie opowie nam jednak o historii, filozofii i planach firmy, dlatego postanowiłem porozmawiać z Elodie Deveau, piastującą funkcję kierownika sprzedaży.

Chcąc poznać ludzi zajmujących się sprzętem audio, związanych z tą branżą zawodowo, natkniemy się na wywiady z konstruktorami, przedsiębiorcami, sprzedawcami, organizatorami imprez oraz przedstawicielami koncernów produkujących wszystko od niedrogich słuchawek po hi-endowe wzmacniacze i zestawy głośnikowe. Rzadko kiedy można trafić na wywiad ze znanym blogerem, youtuberem lub recenzentem, ponieważ dzielą się oni swoimi przemyśleniami w artykułach, felietonach, testach czy wideorecenzjach. Czasami przeprowadzają wywiady ze sobą nawzajem, co często przeradza się w rozmowę dwóch kolegów mających bardzo podobne zainteresowania, obserwacje i dylematy. Na ogół jest to jednak rzadkość i jeśli w ogóle dziennikarze specjalistycznych magazynów wypowiadają się dla innych mediów, zwykle chodzi o kilkuzdaniowy komentarz lub wytłumaczenie podstawowych pojęć słuchaczom popularnej stacji radiowej. Trochę szkoda, bo wydaje się, że jest to całkiem ciekawe zajęcie. Wypożyczyć jakieś urządzenie, przetestować je, posłuchać i opisać swoje wrażenia - to powinien umieć każdy. Nie wymaga to nadzwyczajnych umiejętności ani nadprzyrodzonych mocy. Z drugiej strony takich ludzi nie ma znów tak wiele. W Polsce jest to co najwyżej kilkadziesiąt osób. Postanowiłem więc przeprowadzić wywiad z Tomaszem Karasińskim, redaktorem naczelnym internetowego magazynu StereoLife. Nie dlatego, że uważam go za najbardziej doświadczonego czy najciekawszego człowieka w tej branży, ale dlatego, że był pod ręką.

Założona w 1998 roku firma Amphion od samego początku projektuje oraz konstruuje kolumny głośnikowe wyróżniające się czymś, czego brakuje wielu dostępnym na rynku konstrukcjom - niezwykle niską wrażliwością na niedoskonałości akustyki pomieszczenia odsłuchowego. Dzięki przemyślanym rozwiązaniom technicznym zestawy tej marki potrafią wypełnić dowolną przestrzeń wysokiej jakości dźwiękiem, a przynajmniej tak twierdzą fińscy konstruktorzy, ich zagraniczni przedstawiciele, zadowoleni klienci i instalatorzy. Nie wspominając o dziesiątkach muzyków i realizatorów dźwięku, którzy w swojej pracy korzystają z profesjonalnych monitorów Amphiona i akurat nie przejmują się ani akustyką swojego studia, ani estetyką sprzętu ustawionego na konsolecie, ale cenią sobie te monitory za rzetelność, przejrzystość i prawdomówność.

Piega to prawdopodobnie najsłynniejszy szwajcarski producent zestawów głośnikowych. Firma założona w 1986 roku przez Leo Greinera i Kurta Scheucha początkowo była typowo hobbystyczną, garażową manufakturą. Kurt skupił się na opracowywaniu pionierskich przetworników, natomiast Leo wziął na siebie sprawy związane z wzornictwem oraz finansami spółki. W pewnym momencie znakiem rozpoznawczym Piegi stały się opracowane od podstaw głośniki wstęgowe i tak zostało do dziś. W najtańszych modelach przetworniki zbudowane w tej technologii odtwarzają wysokie tony, ale w kolumnach z górnej półki wykorzystuje się także większe wstęgowe panele średniotonowe, a ponieważ konstruktorzy pozwalają im grać także do tyłu, w rezultacie otrzymujemy wyjątkowe zestawy przypominające panele elektrostatyczne, wspomagane przetwornikami dynamicznymi tylko w zakresie niskich częstotliwości. Flagowe konstrukcje Piegi to kwintesencja hi-endu, pokaz możliwości technicznych i audiofilski przepych ukryty pod płaszczykiem awangardowego, ale wciąż minimalistycznego dizajnu. Podczas testu kolumn Coax 711 LTD zastosowane w nich koaksjalne wstęgi średnio-wysokotonowe i naprężane aluminiowe obudowy zafascynowały mnie do tego stopnia, że postanowiłem dowiedzieć się o nich więcej, co zaowocowało ciekawą rozmową z szefem działu badawczo rozwojowego tej marki, Rogerem Kesslerem.

Audiofile zainteresowani niebanalnymi zestawami głośnikowymi często zwracają uwagę na zestawy Neat Acoustics - firmy założonej w 1989 roku przez Boba Surgeonera, który spędził większość swojego życia grając muzykę w różnych stylach, takich jak blues, rock, jazz, folk, country i bluegrass. Neat Acoustics posiada własne studio nagraniowe, w którym można nagrywać na zamówienie. Profesjonalne podejście w realizacji nagrań jest też punktem odniesienia dla brzmienia kolumn głośnikowych. Melomani wiele mówią o zgodności dźwięku z oryginałem, jednak niewielu producentów sprzętu korzysta z owego oryginału podczas projektowania swoich urządzeń. Tymczasem w fabryce Neat Acoustics pod ręką są rozmaite instrumenty muzyczne, w tym fortepian, organy strunowe, harfa, kontrabas, syntezatory oraz szeroka gama gitar elektrycznych i akustycznych oraz innych instrumentów smyczkowych. Nagrania w wysokiej rozdzielczości mogą być wykonywane i natychmiast odtwarzane w pokoju odsłuchowym. Same kolumny również są niebanalne. Znajdziemy w nich różne cuda, które u audiofilów powinny wywołać szybsze bicie serca, takie jak głośniki pracujące w układzie izobarycznym, obudowy z klejonej warstwowo sklejki brzozowej czy supertweetery zamontowane na górnej ściance w celu poprawy wrażeń przestrzennych. Niestety, opisy poszczególnych konstrukcji są dość skromne i aby dobrze je poznać, trzeba by było umówić się na odsłuch wszystkich dostępnych modeli. Dlatego wpadłem na lepszy pomysł i postanowiłem porozmawiać z człowiekiem stojącym za całym tym przedsięwzięciem.

Wydawałoby się, że zamiłowanie do wysokiej klasy sprzętu audio powinno w wielu przypadkach łączyć się z ukierunkowaną na muzykę ścieżką zawodową. Ostatecznie każdy profesjonalny muzyk powinien być wyjątkowo wrażliwy na jakość dźwięku, a stąd już tylko krok do świata wymuskanych kolumn, wzmacniaczy lampowych, zaawansowanych technicznie streamerów i srebrnych kabli. W rzeczywistości jednak takie połączenie występuje niezwykle rzadko. Tylko część audiofilów aktywnie zajmuje się muzyką, choćby czysto hobbystycznie. Choć trudno w to uwierzyć, niektórzy nie mają pojęcia, jak działa i jak na żywo brzmi fortepian albo klarnet. Z kolei profesjonaliści zdają się nie zawracać sobie głowy aparaturą, której używają w domu. Na pytanie, na czym prywatnie słuchają muzyki, większość artystów odpowiada, że w zupełności wystarcza im skromna miniwieża lub standardowy system audio w samochodzie. Na szczęście i od tej reguły zdarzają się wyjątki, a jednym z nich jest Bartłomiej Szymański - gitarzysta, audiofil, a przede wszystkim serdeczny, zwariowany, pozytywnie zakręcony meloman.

Podczas jednej z nielicznych konferencji prasowych zorganizowanych ostatnio w formie klasycznego spotkania na żywo, a nie telekonferencji albo wręcz filmu, który ogląda się jak długą reklamę, nie mogąc zadać żadnego pytania dotyczącego premierowych produktów, moją uwagę przykuła prezentacja MoFi Electronics - producenta gramofonów i akcesoriów związanych z odtwarzaniem płyt winylowych, który szturmem wdarł się na rynek kilka lat temu, niemal z marszu zdobywając wiele ważnych nagród. Wielu melomanom sprzęt ten jest już doskonale znany, natomiast historia jego powstania i odpowiedzialni za to ludzie - już nie. Szybko doszedłem do wniosku, że spotkanie w realnym świecie jest doskonałą okazją, aby się tego dowiedzieć. Prowadzący prezentację przedstawiciel amerykańskiej firmy, Steve Shade, już podczas krótkiej rozmowy przy kawie podzielił się ze mną wieloma ciekawostkami i wtajemniczył mnie w świat, w którym pojawiały się także inne marki - Balanced Audio Technology, Spiral Groove, EAR Yoshino, Harmonic Resolution Systems i Fender. A to był dopiero początek.

Początki firmy Dual sięgają roku 1900, kiedy to bracia Christian i Joseph Steidinger rozpoczęli produkcję zegarków i części do gramofonów. Dziesięć lat później firma Gebrüder Steidinger rozpoczęła produkcję zasilaczy. Niedługo potem Dual wytwarzał już własne gramofony, a po wojnie stał się największym producentem tego typu sprzętu w Europie, zatrudniając w kilku fabrykach ponad 3000 osób. Problemy zaczęły się na początku lat osiemdziesiątych, kiedy rynek sprzętu audio został opanowany przez japońską konkurencję. Firma została przejęta przez francuskiego producenta elektroniki Thomson-Brandt, który nie miał zamiaru inwestować w fabrykę Duala, najpierw redukując zatrudnienie, a w 1993 roku zamykając ją całkowicie. Nic dziwnego - były to czasy dominacji płyty kompaktowej i chyba żaden producent gramofonów nie miał się dobrze. W 2007 roku kolejny właściciel udzielił licencji na produkcję i sprzedaż gramofonów pod marką Dual firmie Alfred Fehrenbacher, mającej siedzibę w St. Georgen. W 2018 roku firma została przejęta przez Josefa Zellnera, w wyniku czego rok później produkty Duala zostały zaprezentowane na targach IFA w Berlinie. W 2020 roku firma wypuściła na rynek gramofon Primus Maximus, zaprojektowany i wyprodukowany w Niemczech. Obecnie siedziba Duala mieści się w Landsberg am Lech, w Bawarii. Firma posiada własne centrum badawczo-rozwojowe w Kiefersfelden, a nawet muzeum, stworzone przez Alfreda Langera - audiofila, kolekcjonera i specjalistę od gramofonów, który pod swoim nazwiskiem produkuje zarówno kompletne urządzenia, jak i części OEM.

Nie jestem wielkim fanem bluesa, jednak kiedy grany jest przez takiego artystę, jak Romek Puchowski, od razu staje się bliższy. Kiedy dawno temu pierwszy raz widziałem go na scenie, przemknął mi ten występ i tak naprawdę pamiętałem tylko, że Romek dzielił ją z Tymonem Tymańskim. Później udało mi się trafić na kilka koncertów - różnych projektów, o których będzie mowa w poniższym wywiadzie. Wiedziałem wtedy, że mam do czynienia z kimś, kto nie kłania się kulom. Romek Puchowski od najmłodszych lat jest indywidualistą. Samoukiem z wielką miłością do muzyki. Najbliższy jego sercu jest blues z Delty Mississippi, punk o zabarwieniu folkowym i rock eksperymentalny. Jak ryba w wodzie czuje się w klimatach improwizacji. Lubi otaczać się podobnymi sobie muzykami, którzy również w dużej mierze sami kreują swój muzyczny świat. Z tych połączeń powstają rzeczy nadzwyczajne i szalenie absorbujące. Romek konsekwentnie podąża swoją ścieżką, przychylnie patrząc na nowe brzmienia i przestrzenie. Jeśli coś wydaje się ciekawe, daje temu szansę.