Wydawałoby się, że zamiłowanie do wysokiej klasy sprzętu audio powinno w wielu przypadkach łączyć się z ukierunkowaną na muzykę ścieżką zawodową. Ostatecznie każdy profesjonalny muzyk powinien być wyjątkowo wrażliwy na jakość dźwięku, a stąd już tylko krok do świata wymuskanych kolumn, wzmacniaczy lampowych, zaawansowanych technicznie streamerów i srebrnych kabli. W rzeczywistości jednak takie połączenie występuje niezwykle rzadko. Tylko część audiofilów aktywnie zajmuje się muzyką, choćby czysto hobbystycznie. Choć trudno w to uwierzyć, niektórzy nie mają pojęcia, jak działa i jak na żywo brzmi fortepian albo klarnet. Z kolei profesjonaliści zdają się nie zawracać sobie głowy aparaturą, której używają w domu. Na pytanie, na czym prywatnie słuchają muzyki, większość artystów odpowiada, że w zupełności wystarcza im skromna miniwieża lub standardowy system audio w samochodzie. Na szczęście i od tej reguły zdarzają się wyjątki, a jednym z nich jest Bartłomiej Szymański - gitarzysta, audiofil, a przede wszystkim serdeczny, zwariowany, pozytywnie zakręcony meloman.

Podczas jednej z nielicznych konferencji prasowych zorganizowanych ostatnio w formie klasycznego spotkania na żywo, a nie telekonferencji albo wręcz filmu, który ogląda się jak długą reklamę, nie mogąc zadać żadnego pytania dotyczącego premierowych produktów, moją uwagę przykuła prezentacja MoFi Electronics - producenta gramofonów i akcesoriów związanych z odtwarzaniem płyt winylowych, który szturmem wdarł się na rynek kilka lat temu, niemal z marszu zdobywając wiele ważnych nagród. Wielu melomanom sprzęt ten jest już doskonale znany, natomiast historia jego powstania i odpowiedzialni za to ludzie - już nie. Szybko doszedłem do wniosku, że spotkanie w realnym świecie jest doskonałą okazją, aby się tego dowiedzieć. Prowadzący prezentację przedstawiciel amerykańskiej firmy, Steve Shade, już podczas krótkiej rozmowy przy kawie podzielił się ze mną wieloma ciekawostkami i wtajemniczył mnie w świat, w którym pojawiały się także inne marki - Balanced Audio Technology, Spiral Groove, EAR Yoshino, Harmonic Resolution Systems i Fender. A to był dopiero początek.

Początki firmy Dual sięgają roku 1900, kiedy to bracia Christian i Joseph Steidinger rozpoczęli produkcję zegarków i części do gramofonów. Dziesięć lat później firma Gebrüder Steidinger rozpoczęła produkcję zasilaczy. Niedługo potem Dual wytwarzał już własne gramofony, a po wojnie stał się największym producentem tego typu sprzętu w Europie, zatrudniając w kilku fabrykach ponad 3000 osób. Problemy zaczęły się na początku lat osiemdziesiątych, kiedy rynek sprzętu audio został opanowany przez japońską konkurencję. Firma została przejęta przez francuskiego producenta elektroniki Thomson-Brandt, który nie miał zamiaru inwestować w fabrykę Duala, najpierw redukując zatrudnienie, a w 1993 roku zamykając ją całkowicie. Nic dziwnego - były to czasy dominacji płyty kompaktowej i chyba żaden producent gramofonów nie miał się dobrze. W 2007 roku kolejny właściciel udzielił licencji na produkcję i sprzedaż gramofonów pod marką Dual firmie Alfred Fehrenbacher, mającej siedzibę w St. Georgen. W 2018 roku firma została przejęta przez Josefa Zellnera, w wyniku czego rok później produkty Duala zostały zaprezentowane na targach IFA w Berlinie. W 2020 roku firma wypuściła na rynek gramofon Primus Maximus, zaprojektowany i wyprodukowany w Niemczech. Obecnie siedziba Duala mieści się w Landsberg am Lech, w Bawarii. Firma posiada własne centrum badawczo-rozwojowe w Kiefersfelden, a nawet muzeum, stworzone przez Alfreda Langera - audiofila, kolekcjonera i specjalistę od gramofonów, który pod swoim nazwiskiem produkuje zarówno kompletne urządzenia, jak i części OEM.

Nie jestem wielkim fanem bluesa, jednak kiedy grany jest przez takiego artystę, jak Romek Puchowski, od razu staje się bliższy. Kiedy dawno temu pierwszy raz widziałem go na scenie, przemknął mi ten występ i tak naprawdę pamiętałem tylko, że Romek dzielił ją z Tymonem Tymańskim. Później udało mi się trafić na kilka koncertów - różnych projektów, o których będzie mowa w poniższym wywiadzie. Wiedziałem wtedy, że mam do czynienia z kimś, kto nie kłania się kulom. Romek Puchowski od najmłodszych lat jest indywidualistą. Samoukiem z wielką miłością do muzyki. Najbliższy jego sercu jest blues z Delty Mississippi, punk o zabarwieniu folkowym i rock eksperymentalny. Jak ryba w wodzie czuje się w klimatach improwizacji. Lubi otaczać się podobnymi sobie muzykami, którzy również w dużej mierze sami kreują swój muzyczny świat. Z tych połączeń powstają rzeczy nadzwyczajne i szalenie absorbujące. Romek konsekwentnie podąża swoją ścieżką, przychylnie patrząc na nowe brzmienia i przestrzenie. Jeśli coś wydaje się ciekawe, daje temu szansę.

Marcin Olak to jeden z bardziej interesujących gitarzystów rodzimej sceny jazzowej. Kompozytor, muzyk improwizujący i nauczyciel. Gra na gitarach akustycznych i elektrycznych, traktując je w oryginalny sposób. Gitara w jazzie, jakakolwiek by nie była, zazwyczaj funkcjonuje jako instrument linearny. Muzycy grający na tym instrumencie zwykle posługują się kostką, a zatem są w stanie zagrać jednogłosową melodię lub akordy. Marcin, z wykształcenia gitarzysta klasyczny, gra inaczej. Tworzy wielopoziomowe, rozbudowane faktury, wykorzystując możliwości dynamiczne i artykulacyjne instrumentu – tak, jak jest to przyjęte w europejskiej tradycji gitarowej. Dzięki temu możliwości wyrazowe stają się zdecydowanie bliższe temu, co słuchacze kojarzą z fortepianem. Marcin chętnie porusza się na pograniczu różnych stylistyk - między jazzem a muzyką współczesną, między formą zamkniętą a improwizowaną. Koncertuje i nagrywa solo i w zespołach, od formacji free jazzowych, poprzez orkiestrę symfoniczną, aż do klasycznych zespołów kameralnych. Jest także autorem utworów kameralnych, tematów jazzowych i piosenek.

Bohaterami naszych wywiadów są najczęściej muzycy lub konstruktorzy sprzętu audio - zestawów głośnikowych, wzmacniaczy, gramofonów, a nawet słuchawek. Z dystrybutorami i dealerami rozmawiamy znacznie rzadziej, jednak z punktu widzenia klienta - melomana chcącego kupić swój pierwszy zestaw hi-fi lub ulepszyć ten, który cieszy ich od wielu lat - są to ludzie zdecydowanie najważniejsi. Ich wiedza, elastyczność, zdolność słuchania i podejście do tematu mogą wpłynąć na decyzje podejmowane przez kupujących w znacznie większym stopniu niż to, czy inżynierowie zastosowali w danych kolumnach membranę bierną, czy bass-reflex dmuchający w podłogę. Nic dziwnego, że każdy miłośnik audiofilskiej aparatury ma swoje ulubione miejsca i ludzi, którzy zawsze są gotowi coś ciekawego nam podpowiedzieć, wskazać kierunek dalszych poszukiwań lub podzielić się swoimi wrażeniami z odsłuchu urządzeń leżących w kręgu naszego zainteresowania. Dlatego właśnie postanowiliśmy porozmawiać z jednym z najbardziej doświadczonych dealerów sprzętu hi-fi w Polsce.

Nikogo nie powinno dziwić, że najbardziej rozpoznawalne marki w świecie sprzętu audio są zwykle tymi, które mogą wyznaczać trendy i koncentrować na sobie uwagę audiofilskiego środowiska, a czasami szokować oryginalnymi pomysłami lub produktami lepszymi i droższymi niż wszystko, co widzieliśmy wcześniej. Istnieje jednak jeszcze jedna grupa firm, które robią to samo, często przebijając nawet dokonania słynnych, pierwszoligowych brandów, ale nie chcą walczyć o względy każdego zamożnego klienta, kierując swą ofertę do zdeklarowanych miłośników sprzętu hi-fi i wszystkiego, co się z nim wiąże. Właśnie takim producentem jest Classé. Wywodząca się z Kanady firma musiała w ostatnim czasie poradzić sobie z wieloma zawirowaniami. Wytwarzane do tej pory urządzenia zostały wycofane z oferty, marka przeszła pod skrzydła wielkiego koncernu, a w jej katalogu pojawiły się trzy hi-endowe klocki produkowane w zupełnie innej fabryce. Wszystko to brzmi dość dziwnie, ale kiedy spojrzymy na komponenty z serii Delta, trudno powstrzymać ślinotok. Są cudowne - piękne, potężne, nowoczesne i wykonane tak, że chyba ciężko cokolwiek w ich konstrukcji poprawić. Dlatego właśnie postanowiłem dowiedzieć się, o co chodzi i dokąd zmierza Classé.

Soundgil to jedna z firm, które skupiają się na jednej, jedynej rzeczy, ale robią ją wyjątkowo dobrze. W tym przypadku mówimy o kompaktowych zestawach głośnikowych będących w istocie miniaturowymi odpowiednikami hi-endowego systemu stereo. Jak na maleńkie, aktywne kolumienki, są projektowane i budowane w całkowicie bezkompromisowy sposób. Ich konstruktorzy chcieli skopiować brzmienie, które znają z wysokiej klasy zestawów hi-fi w zupełnie innym wymiarze - w formie eleganckich kostek, które można postawić na biurku, na półce z książkami lub pod telewizorem. Alternatywa dla aktywnych monitorów, klasycznej wieży i soundbara? Jak najbardziej. Po raz pierwszy z produktami tajwańskiej firmy zetknąłem się ponad rok temu, kiedy to do Warszawy przyjechała reprezentująca markę Soundgil Sunny Chang, która razem ze swoją koleżanką, Sunny Sung, odbywała swego rodzaju tournée po Europie. Zaintrygowany koncepcją hi-endowego systemu stereo w postaci aluminiowych bloczków, które spokojnie zmieściłyby się w typowym plecaku, w październiku postanowiłem przetestować zestaw Cube 2.1 i miałem przy tym więcej frajdy niż podczas odsłuchu typowych kolumn za dwukrotnie większe pieniądze. Ponieważ Soundgil na swojej oficjalnej stronie nie chwali się wszystkimi szczegółami technicznymi, pomyślałem, że warto drążyć temat i dowiedzieć się, czy firma dalej się rozwija i szykuje dla nas coś ciekawego.

Audiovector to jedna z firm, których kariera na polskim rynku wyraźnie przyspieszyła w ciągu kilku ostatnich lat. Teoretycznie nic nie stało na przeszkodzie, aby ta skromna, rodzinna manufaktura założona w 1979 roku stała się u nas jednym z ważniejszych graczy zaraz po transformacji ustrojowej, kiedy to głodni nowości i ciekawi sprzętu zza żelaznej kurtyny audiofile kupowali wszystko, o czym wcześniej mogli jedynie poczytać w kolorowych, zagranicznych czasopismach i katalogach. Z niezrozumiałych dla mnie względów tak się jednak nie stało. Produkty duńskiej firmy były w rodzimych sklepach dostępne bardziej teoretycznie niż praktycznie. Rzadko pojawiały się w testach. Klienci nie wymieniali się obserwacjami dotyczącymi łączenia ich z taką czy inną elektroniką, bo mało kto mógł się takimi doświadczeniami podzielić. Sam po raz pierwszy zetknąłem się z głośnikami Audiovectora, kiedy w 2005 roku testowałem... Pierwszą generację systemu Arcam Solo. W pudełku znalazłem maleńkie monitory o nazwie Alto, które dla Arcama zbudowali właśnie Duńczycy. Gdyby wtedy ktoś powiedział mi, że za piętnaście lat Audiovector będzie w Polsce naprawdę rozpoznawalną marką, a jego kolumny zagoszczą w moim systemie odniesienia, prawdopodobnie kazałbym mu popukać się w głowę. I to nie palcem, ale czymś znacznie twardszym i cięższym. A jednak! Duński producent audiofilskich zestawów głośnikowych od pewnego momentu zaczął rozwijać się w błyskawicznym tempie. Na naszym, zaniedbanym wcześniej rynku za sprawą nowego dystrybutora, natomiast na miejscu, w Kopenhadze - dzięki pasji i zaangażowaniu Madsa Klifotha.

Gdybyśmy spytali audiofilów, który element systemu stereo jest ich zdaniem najważniejszy, większość z pewnością postawiłaby na kolumny, wzmacniacz lub źródło, ewentualnie - w przypadku tych najbardziej zakręconych - na coś takiego, jak kable, akcesoria zasilające lub podkładki antywibracyjne. Spora grupa odpowie jednak, że największy wpływ na ostateczny rezultat brzmieniowy ma pokój, w którym cała ta aparatura pracuje. Nie sposób odmówić im racji. W pomieszczeniu o kiepskiej akustyce nawet najdroższy i najbardziej dopracowany sprzęt nie będzie mógł pokazać nawet części swoich możliwości, natomiast we wnętrzach przystosowanych do słuchania muzyki nawet niedrogi sprzęt powinien spisać się nieźle i dać nam wiele przyjemności. Co zrobić, aby znaleźć się w tej drugiej grupie? Istnieje oczywiście wiele prostych, domowych metod na poprawę akustyki. W pierwszej kolejności można zadbać o umeblowanie i inne elementy wystroju wnętrza, jak dywan, zasłony czy duża, miękka sofa. Często jednak tego typu zabiegi są niewystarczające, w związku z czym coraz więcej osób decyduje się na rozwiązanie "prawdziwe" i "docelowe" - montaż profesjonalnych ustrojów akustycznych. Na rynku funkcjonuje wiele firm oferujących specjalistyczne produkty do adaptacji akustyki pomieszczeń - nie tylko pokoi odsłuchowych, ale także studiów nagraniowych, sal koncertowych i konferencyjnych, przestrzeni biurowych, hoteli, restauracji i obiektów użyteczności publicznej. Jedną z nich jest Vicoustic. Portugalczycy od dawna dostarczają audiofilom, dźwiękowcom i instalatorom panele, które nie wyglądają jak typowe, brzydkie, szare gąbki. Ostatnio w ich ofercie sporo się pozmieniało, dlatego postanowiłem zbadać temat głębiej i porozmawiać z dyrektorem technicznym Vicoustica, Gustavo Piresem.