Kiedy ktoś porusza temat sprzętu audio marki Yamaha, przed oczami staje mi wiele niezwykle ciekawych rzeczy, którymi nie każda firma może się pochwalić. W naszej branży japoński koncern kojarzony jest przede wszystkim z nowoczesnymi amplitunerami, legendarnymi zestawami mikro z serii PianoCraft, soundbarami symulującymi dźwięk dookólny i wyposażonymi w system kalibracji akustycznej YPAO, a od jakiegoś czasu także z bardzo wszechstronnym i wciąż rozrastającym się systemem multiroom MusicCast. Jeżeli wpiszecie nazwę firmy w popularną wyszukiwarkę, szybko zrozumiecie jednak, że to zaledwie pewien wycinek jej działalności. Nawet po wejściu na główną stronę producenta, należy dokonać wyboru. Yamaha, ale co? Motocykle, instrumenty muzyczne, pro audio czy może elektronika do użytku domowego? Japończycy słyną z produkcji znakomitych fortepianów, ale jeśli chcielibyście kupić keyboard, gitarę, zestaw perkusyjny, flet, klarnet, saksofon, trąbkę, obój, puzon, skrzypce akustyczne lub elektryczne, wibrafon, ksylofon, marimbę, dzwony rurowe lub werbel marszowy - nie ma problemu. Z ciekawości otworzyłem zakładkę z marimbami, bo bardzo lubię dźwięk tego instrumentu. Znalazłem tam dziewięć różnych modeli, od 3,5 do 5 oktaw. A może chcielibyście zająć się muzyką zawodowo i założyć własne studio nagraniowe, salę koncertową, stację radiową lub telewizyjną? Jeśli tak, to w katalogu Yamahy znajdziecie wszystko od mikserów po profesjonalne monitory aktywne. Chcąc nagłośnić cały swój dom, możecie wybrać głośniki bezprzewodowe z systemem MusicCast, a jeżeli szukacie czegoś naprawdę wyjątkowego, wystarczy przyjrzeć się potężnym głośnikom NS-5000 wykończonym prawdziwym lakierem fortepianowym. Tę wyliczankę można ciągnąć bez końca, ale ja dzisiaj nie o tym. Dziś będzie o wzmacniaczu.

Exposure to jedna z firm, dla których czas stanął w miejscu, a przynajmniej jeszcze do niedawna tak się wydawało. Brytyjscy producenci sprzętu audio są wprawdzie znani ze swego umiłowania tradycji i klasycznych rozwiązań, ale wielu z nich na przestrzeni lat udało się wejść na zupełnie inny poziom. Naim z producenta brzydkich wzmacniaczy dla najbardziej ortodoksyjnych audiofilów zmienił się w legendarną markę dostarczającą wszystko od eleganckich głośników sieciowych po nagłośnienie do luksusowych limuzyn. Linn nie jest kojarzony z gramofonami i odtwarzaczami płyt kompaktowych, ale hi-endowymi systemami z dopracowanymi funkcjami streamingowymi. Meridian przerzucił się z oldskulowych komponentów stereo na inteligentne kolumny aktywne, przetworniki i wzmacniacze biurkowe. Chord zawładnął rynkiem przetworników do tego stopnia, że reszta jego oferty dla wielu mogłaby nie istnieć. Arcam, Audiolab, Cyrus, Musical Fidelity, Quad i Roksan też starają się rozwijać swoje produkty. Od czasu do czasu wprowadzają jakiś przetwornik lub streamer, dorzucają wejścia cyfrowe do swoich wzmacniaczy zintegrowanych, niektórym udało się stworzyć bardzo nowoczesne systemy all-in-one lub inne urządzenia, których szukają dziś melomani. Dla mniejszych manufaktur, założonych i prowadzonych zwykle przez audiofilów starej daty, był to zawsze duży problem. Creek, Exposure, Sonneteer, Sugden? Tutaj może się pojawić co najwyżej nowy wzmacniacz z ładniejszymi przyciskami. Jednak im dłużej wydaje się trwać ten technologiczny zastój, tym bardziej ów zamrożony w czasie sprzęt różni się od nowych wynalazków. Czasami trudno oprzeć się wrażeniu, że te klasyczne konstrukcje są po prostu lepsze. Szczególnie jeśli chodzi o wzmacniacze. Wydajne układy impulsowe, zaawansowane przetworniki, wymienne moduły sieciowe, sterowanie z poziomu aplikacji... Wszystko to jest bardzo kuszące, ale jednak audiofilom trudno oprzeć się na widok porządnego pieca z ciężkim transformatorem, grzejącymi się radiatorami i analogową gałą w miejscu przycisków i wyświetlacza. Nic dziwnego, że producenci takiego sprzętu mocno się rozleniwili. Raz na milion lat przypominają sobie, że oprócz klepania w kółko tych samych wzmacniaczy, można też zaprojektować coś nowego. Kiedy dowiedziałem się, że Exposure przygotowuje dużą premierę, byłem pewny, że chodzi o kolejną generację klasycznych klocków z serii 2010 lub 3010, ewentualnie poprawioną wersję budżetowego systemu 1010. Ale nie! Brytyjczycy zaprezentowali całkowicie nową linię XM składającą się z czterech kompaktowych, ale funkcjonalnych urządzeń. Poczułem się wyróżniony, że doszło do tego za mojego życia.

Kojarzycie wzmacniacze i przetworniki marki NuForce? Ja doskonale pamiętam swoje pierwsze spotkanie z referencyjnym kompletem składającym się z przedwzmacniacza i dwóch końcówek mocy, które razem ważyły mniej niż odtwarzacz płyt kompaktowych ze świetnej półki, a mimo to bez problemu napędzały nawet hi-endowe kolumny. Wówczas zastosowana w nich technologia jeszcze raczkowała, a wielu audiofilów uważało, że takie małe pudełeczka nie mają żadnych szans w starciu z klasycznymi wzmacniaczami ważącymi po kilkanaście czy kilkadziesiąt kilogramów. Początkowo sam też nie byłem wielkim fanem konstrukcji cyfrowych, impulsowych czy jak je wtedy nazywano. Pierwsze naprawdę audiofilskie wzmacniacze tego typu na pewno miały swoje zalety, ale w ich brzmieniu brakowało mi wielu, wielu rzeczy, które potrafiły pokazać nawet znacznie tańsze urządzenia tranzystorowe zbudowane w tradycyjny sposób. A jednak maleństwa NuForce'a, wraz z innymi podobnymi konstrukcjami przetarły szlak, którym wkrótce mieli podążyć inni. Na rynku regularnie pojawiały się wzmacniacze i systemy all-in-one pracujące w klasie D. Praktycznie każdy producent deklarował, że opracował własną wersję tego rozwiązania, dzięki czemu brzmienie w ogóle nie przypomina tego, co do tej pory kojarzyliśmy z tą technologią. I prawie za każdym razem było dokładnie odwrotnie. Dźwięk może i był dynamiczny, na pewno w skali makro, do tego całkiem neutralny i przejrzysty, ale też płaski, wyprany z emocji, sztucznie ocieplony i nieprawdziwy. Mimo to, w temat wchodziło coraz więcej firm takich, jak Primare, Cyrus, T+A czy NAD. Nie sposób też pominąć Lyngdorfa, który rozwinął hi-endowe konstrukcje pracujące w tej technologii zanim ktokolwiek inny dostrzegł drzemiący w niej potencjał. W pewnym momencie, nawet nie wiem kiedy, stało się coś dziwnego. Wzmacniacze impulsowe zaczęły grać. Niektóre potrzebowały do tego dobrze dobranych kolumn, ale cóż w tym złego? Primare I32, Lyngdorf TDAI-2170 czy T+A PA 1000 E to integry, które naprawdę potrafią wydobyć z siebie audiofilski dźwięk. A NuForce? Ten w zasadzie rozpadł się na dwie części. Pierwsza funkcjonuje pod dotychczasową nazwą, produkując głównie przenośny sprzęt audio, a także pełnowymiarowy sprzęt do systemów stereo i kina domowego. W 2014 roku marka została wchłonięta przez producenta projektorów, firmę Optoma. Drugą część zabrał ze sobą Jason Lim - współzałożyciel i szef NuForce'a, który mniej więcej w tym samym momencie postanowił wykupić cały dział projektujący urządzenia hi-end i prawa do stworzonych przez tę markę technologii. Następnie przyciągnął utalentowanych inżynierów specjalizujących się w projektowaniu wzmacniaczy impulsowych i powołał do życia własną markę - NuPrime.

Podobno świat wysokiej klasy sprzętu audio rządzi się swoimi prawami, ale czy na pewno? Czy audiofilska aparatura różni się od luksusowych samochodów, nowoczesnych telewizorów, eleganckich zegarków czy innych przedmiotów, których nie kupujemy dla zaspokojenia zupełnie podstawowych potrzeb? Wchodząc do tego świata zachowujemy się inaczej niż podczas codziennych zakupów, płacenia rachunków czy wybierania dostawcy usług telekomunikacyjnych. Kiedy poradzimy sobie z przyziemnymi sprawami, przychodzi czas na coś tylko dla nas. Sprzęt stereo z założenia jest czymś wyjątkowym, ale czy każde urządzenie zasługuje na takie miano? Tutaj, podobnie jak w innych dziedzinach naszego życia, sprawy nie zawsze mają się tak dobrze. Od wielu lat obserwujemy umacniającą się dominację wielkich firm nad mniejszymi. Klienci raczej nie przywiązują do tego wielkiej wagi. Niektórzy płyną z nurtem, wybierając produkty uznanych marek. Tych, które na największych wystawach wynajmują całe korytarze z kompleksami sal i stoisk. Tych, które zatrudniają sztab specjalistów od marketingu i co dwa tygodnie wypuszczają jakieś nowe urządzenie, by jeszcze bardziej umocnić swą pozycję. Cóż w tym złego? Absolutnie nic. Owa pozycja przecież nie wzięła się znikąd. Mimo to, ciężko pozbyć się wrażenia, że im więcej czasu i pieniędzy dana marka inwestuje w tego typu działania, tym mniej uwagi poświęca samym produktom. Za każdym razem działa to podobnie. Pierwszy etap działalności to oryginalne pomysły i budowanie wzmacniaczy na kuchennym stole. Drugi zaczyna się w chwili uruchomienia profesjonalnej produkcji. Trwa rozbudowa katalogu, rozwijanie technologii, zbieranie pozytywnych recenzji i ekspansja na rynki zagraniczne. Zwykle to właśnie w tym okresie powstają urządzenia, które później audiofile określają mianem kultowych. Trzeci etap to awans do grona największych graczy. Firma zaczyna wprowadzać coraz droższe urządzenia, montować swój sprzęt w luksusowych autach, wypuszczać modele z autografem znanych muzyków lub sportowców, przenosić fabryki, tworzyć spółki, holdingi i korporacje, a ostatecznie zatrudnia dziesięć razy więcej handlowców, kierowników i młodszych menedżerów niż doświadczonych projektantów i inżynierów. Niektórzy audiofile są przekonani, że kupując drogi, hi-endowy wzmacniacz dostaną coś naprawdę niesamowitego, oryginalnego i jedynego w swoim rodzaju. Tymczasem często są to ładniejsze, bardziej dopracowane odpowiedniki urządzeń z niższego pułapu cenowego. Dokładnie taki sam wzmacniacz mają setki, tysiące, a nawet dziesiątki tysięcy ludzi na całym świecie. Wysoka cena nie gwarantuje niczego poza lepszą jakością wykonania i poprawnym brzmieniem. Wracamy więc do pierwotnego problemu. Co robić, jeśli chcemy kupić coś wyjątkowego? Coś, co faktycznie uruchomi w nas właściwe emocje i będzie czymś więcej, niż tylko droższą, cięższą i bardziej aluminiową wersją amplitunera z supermarketu...

Kino domowe - to hasło, które w latach dziewięćdziesiątych wywołało prawdziwe trzęsienie ziemi. Od wprowadzenia do obiegu płyty kompaktowej, żaden inny wynalazek nie zawładnął świadomością klientów i nie skłonił ich do wymiany swojego dotychczasowego sprzętu tak, jak systemy wprowadzające dźwięk przestrzenny. Ludzie mogli nawet nie być do końca świadomi na czym ta zabawa polega, niektórzy mieli problemy z prawidłowym rozmieszczeniem dwóch głośników w swoim salonie, a o tym, że teraz trzeba będzie rozstawić ich co najmniej pięć, dowiadywali się czasami po zakupie. Mimo to, w pewnym momencie każdy chciał mieć kino domowe. Bo miał je już sąsiad, bo można było je wygrać w każdym teleturnieju, bo stara wieża była już mocno wysłużona. Całej akcji sprzeciwiła się tylko jedna grupa odbiorców - audiofile, którzy z natury są dość konserwatywni, a przy wyborze sprzętu grającego kierują się trochę innymi kryteriami niż pozostali klienci. Jak zwykle, nikt ich nie słuchał. Ani tak zwani normalni ludzie, ani rynek, który dzięki nowemu wynalazkowi złapał wiatr w żagle i kręcił się jak licznik w taksówce. Na narzekania audiofilów zwykli ludzie mówili - o co wam chodzi?! Przecież wszystko gra, można sobie włączyć pięć trybów przestrzennych, a w tylnych głośnikach słychać świszczące kule w filmach i oklaski na koncertach. Tego wcześniej nie było. Dystrybutorzy i sprzedawcy pewnie wiedzieli, że tony plastikowych głośników i amplitunerów za kilka, maksymalnie kilkanaście lat wylądują na wysypisku, ale wtedy odpowiadali audiofilom prosto - o co wam chodzi?! Chcecie stereo, to kupcie sobie stereo, a od kina się odczepcie, bo sprzedajemy tego dziesięć razy więcej niż tych purystycznych, brytyjskich wzmacniaczy. Co więcej, do wzmacniacza trzeba kupić dwie kolumny, a do amplitunera - jeszcze co najmniej dwa surroundy, głośnik centralny i subwoofer. Wkrótce zestawy kina domowego zaczęły pojawiać się w audiofilskich periodykach. Czytelnicy narzekali, że szkoda papieru, że plastikowe pierdziawki nie są warte testowania, a dziennikarze na to - o co wam chodzi? Rynek zdecydował, kino domowe jest na fali, więc trzeba opisywać i testować, jak wszystko inne. Musiało minąć kilkanaście lat, aby wszystko wróciło do normy. Kino domowe przestało być tematem numer jeden i zajęło należne mu miejsce. Ale czy na pewno?

Kiedy norweska firma wchodziła na polski rynek sześć lat temu, nikt nie spodziewał się, że narobi takiego zamieszania. Skromne, minimalistyczne wzmacniacze i odtwarzacze płyt kompaktowych na pewno mogły się podobać, ale prawdziwa jazda zaczęła się w momencie, gdy Hegel odważnie wszedł w temat przetworników, a później zaczął montować je w swoich integrach. Skandynawowie są na ogól bardzo praktyczni i chętnie przyswajają nowe rozwiązania, więc kiedy producenci audiofilskiego sprzętu na ogół zaczynali montować w swoich wzmacniaczach pojedyncze gniazda USB, Hegel oferował swoim klientom urządzenia z pełną gamą wejść cyfrowych. Najlepiej widać to na przykładzie najtańszego modelu, którego kolejne wersje sprzedawały się w naszym kraju znakomicie. H70 miał trzy gniazda cyfrowe z niewielkim przełącznikiem hebelkowym na tylnej ściance. Wprowadzony cztery lata temu H80 został już wyposażony w dwa wejścia optyczne, dwa koaksjalne i jedno USB typu B. Teraz przyszła pora na kolejny etap ewolucji. Zaprezentowany niedawno model H90 ma trzy wejścia optyczne, jedno koaksjalne i jedno USB typu B, a zaraz obok to, co najważniejsze - gniazdo sieciowe dające użytkownikowi dostęp do funkcji streamingowych. Konkurencja wprawdzie trochę się obudziła, ale najnowsza integra to kolejny kandydat na rynkowy przebój. A czy faktycznie nim będzie?

Nie tak dawno recenzowaliśmy na naszych łamach bardzo sympatyczny duet Rotela z serii 14, a teraz wpadł w moje ręce drugi od góry model wzmacniacza zintegrowanego z najnowszej serii 15. No nie powiem, ucieszyłem się. Muszę przyznać, że kiedyś byłem w sprawach audio raczej konserwatywny. Wzmacniacz ma wzmacniać, a od grania jest cedek, gramofon i magnetofon. Obecnie coraz częściej korzystam z internetowych serwisów steamingowych i słucham muzyki z plików. W związku z tym moje wymagania troszkę się zmieniły. Wzmacniacz z wbudowanym przetwornikiem cyfrowo-analogowym jest coraz milej widziany na mojej półce ze sprzętem do odsłuchu. I między innymi dlatego spora, ciężka paczka z Rotelem RA-1572 tak mnie ucieszyła.

Wzmacniacze zintegrowane wyposażone w moduł przetwornika cyfrowo-analogowego, phono stage czy nawet funkcje streamingowe są chyba najbardziej chodliwym towarem na rynku audio zaraz po słuchawkach i głośnikach bezprzewodowych. Nie ma w tym nic dziwnego, bo coraz więcej audiofilów potrzebuje takich funkcji. Nawet jeśli nie do słuchania muzyki z plików hi-res czy winyli, to chociażby w celu wykorzystania systemu stereo do nagłośnienia wieczornych projekcji z dekodera, konsoli lub odtwarzacza Blu-ray z wyjściem cyfrowym. Moda na łączenie kilku funkcji w jednym urządzeniu zawitała już nawet do świata hi-endu, ale najbardziej odbiła się na modelach z niskiej i średniej półki. Każdy dobry wzmacniacz wyposażony w gniazda cyfrowe to potencjalny hit. Szczególnie, jeśli dodatkowe funkcje nie zostały przeszczepione z taniej miniwieży, tylko faktycznie coś sobą reprezentują. Problem w tym, że ceny takich wzmacniaczy zaczynają się na poziomie 4000-5000 zł. Cyrus One - 3900, NAD C368 - 4299 zł, Marantz HD-AMP1 - 4995 zł, Denon PMA-1600NE - 6995 zł, Hegel H90 - 7290 zł. Jeżeli potrzebujemy czegoś tańszego, dobrym rozwiązaniem mogą być amplitunery stereo takie, jak Onkyo TX-8150 czy Yamaha R-N803D. Oba zrobiły na mnie bardzo dobre wrażenie, ale trochę zalatują kinem domowym. Wyglądają bardziej jak amplitunery AV, w których pięć kanałów zastąpiono dwoma lepszymi, a ja wolałbym aby producent zaczął od dobrego wzmacniacza i dopiero potem wsadził do niego całe wyposażenie dodatkowe. Dokładnie tą drogą poszła teraz pierwsza z wymienionych firm. Na wystawie High End w Monachium odbyła się premiera wzmacniacza Onkyo A-9150 z zaawansowanym przetwornikiem, wyjściem słuchawkowym i przedwzmacniaczem gramofonowym obsługującym wkładki MM i MC. Od razu posypały się pytania - kiedy, ile watów, jaki przetwornik, jaka cena? Zaraz wszystkiego się dowiemy!

Obserwując rynek sprzętu audio coraz częściej dochodzę do wniosku, że im bardziej rośnie przepaść dzieląca najtańsze i najdroższe urządzenia, tym mocniejsza staje się potrzeba znalezienia w tym wszystkim równowagi, jakiegoś złotego środka łączącego nasze najważniejsze potrzeby. Głośniki bezprzewodowe i systemy all-in-one są małe, funkcjonalne, zwykle bardzo ładne i stosunkowo niedrogie, ale ich brzmienie zadowala tylko pewną grupę melomanów. Nie każdy godzi się na brak możliwości rozbudowy i ograniczoną stereofonię, nawet jeśli z takich głośników można zbudować system multiroom. Co nam po multiroomie w pokoju, kawalerce, a nawet trzypokojowym mieszkaniu, jeśli chcemy słuchać muzyki w jednym miejscu i naprawdę się tym cieszyć? Odpowiedzią może być duży system stereo, ale tutaj sprawa robi się skomplikowana. Można zacząć od kolumn, ale trzeba do nich dokupić wzmacniacz, streamer lub odtwarzacz, przyzwoite kable i listwę zasilającą, nie wspominając już o kolejnych klockach i akcesoriach. Dla wielu ludzi to za duża operacja, nie wspominając już o kosztach. A co jest nie tak z systemem mikro? Oczywiście nie takim z supermarketu, ale produkowanym przez firmy znane i darzone szacunkiem w audiofilskim środowisku. W klasycznej wersji taka wieża składa się z jednostki centralnej i kolumn. Z wyborem głośników nie powinniśmy mieć problemów, ale skąd wziąć pudełko, które je napędzi? Z pomocą przychodzi nam Denon i jego PMA-30.

Audio Analogue to marka, która od wielu lat traktowana jest jako ciekawa alternatywa dla, nazwijmy to, mainstreamowych producentów wysokiej klasy sprzętu audio. Oczywiście piszę to z lekkim przymrużeniem oka, bo w dzisiejszych czasach posiadacze komponentów stereo dowolnej firmy uważanej za audiofilską mogą czuć się wyjątkowi. Dla melomanów, którzy nie interesują się tematem, Audio Analogue jest taką samą egzotyką jak Hegel, Rotel czy Audiolab, ale jeśli trochę się orientujecie, powinniście kojarzyć włoską markę z pięknymi urządzeniami noszącymi zazwyczaj nazwiska słynnych kompozytorów, jak Puccini, Verdi czy Paganini. Firma powstała w 1995 roku w Toskanii, a założyło ją kilku znajomych audiofilów specjalizujących się w różnych dziedzinach. Wspólny wysiłek inżynierów elektroników i specjalistów do spraw sprzedaży pozwolił w stosunkowo krótkim czasie zbudować i utrzymać całkiem silną pozycję nie tylko na rodzimym rynku, ale także w wielu krajach na całym świecie. Włosi dali nam mnóstwo ciekawych i pięknych urządzeń, śmiało wkraczając nawet w rejony hi-endowe. Prawdziwym przełomem było jednak stworzenie wzmacniacza Puccini Anniversary dwa lata temu. Zbudowano go dla uczczenia podwójnego święta - dwudziestych urodzin marki Audio Analogue i jednocześnie dwudziestu lat od wprowadzenia pierwszego modelu o nazwie Puccini. Konstrukcja ta zapoczątkowała nowy etap rozwoju włoskiej firmy. Kolejny rozdział właśnie się pisze.