Japonia to nie kraj, ale stan umysłu. Nie wiem czy sam umiałbym się tam odnaleźć, ale nagłaśniane w mediach historie, tak oderwane od naszych realiów, tylko pogłębiają moją fascynację tą kulturą. Japończycy z pewnością są trochę szaleni, ale cenią sobie precyzję i punktualność, wspierają innowacyjne pomysły, potrafią docenić wszystko, co oryginalne, a przy tym szanują swe tradycje i są niesamowicie honorowi. Jeżeli chcecie wiedzieć o czym mówimy, wystarczy opisać "skandal", jaki w ubiegłym roku wywołała kolejowa spółka Tsukuba Express przepraszając pasażerów za to, że 14 listopada pociąg relacji Tokio - Tsukuba odjechał... 20 sekund przed czasem! Firma poinformowała, że skład miał odjechać ze stacji Minami Nagareyama o godzinie 9:44:40, a odjechał o 9:44:20, serdecznie przepraszając za ewentualne niedogodności. Dopiero po zamieszczeniu oświadczenia okazało się, że nikt na odjazd się nie spóźnił. Gdyby sama spółka o tym nie napisała, prawdopodobnie nikt by się nie zorientował. Mimo to, jej szefowie przeprowadzili wewnętrzne śledztwo, które wykazało, że przyczyną nieporozumienia było zaniedbanie załogi pociągu. Przewoźnik poinformował, że wszczął działania polegające na poinstruowaniu załogi, by w przyszłości staranniej przygotowywała się do pracy. I to pomimo, że nikt nie ucierpiał ani nawet nie złożył reklamacji. W porządku - pomyślicie. W końcu zdarza się, że pociąg ucieknie nam sprzed nosa i na następny musimy czekać dwie godziny. Tyle, że kolejny skład w tym samym kierunku odjechał piętnaście minut później. Jeżeli zastanawiacie się jak wyglądałyby hi-endowe słuchawki stworzone w Japonii, odpowiedź wydaje się prosta - tak, jak AH-D9200.

Audio-Technica ostatnio bardzo mocno atakuje rynek słuchawkowymi nowościami. Jako producent doskonałych nauszników, mikrofonów i wkładek gramofonowych, w pewnym sensie ma ułatwione zadanie i może szybko dotrzeć do klientów szukających na przykład słuchawek bezprzewodowych albo sportowych dokanałówek. Nie można jednak powiedzieć, aby o każdym nowym modelu japońskiej marki robiło się głośno. Może to właśnie swego rodzaju skutek uboczny szybkiego rozbudowywania katalogu? Zwykle pojawia się informacja prasowa dotycząca premiery kolejnego produktu, czasami kilka testów i to wszystko, bo zaraz na rynek wchodzi kolejny model. Z drugiej strony, Audio-Technica nigdy nie stawiała na głośny marketing i walkę o atencję klientów, ale na solidną inżynierię, dopracowane detale i wiarę w to, że dobry produkt obroni się sam. Takie podejście świadczy o cennym zaufaniu do swoich możliwości, ale może być ryzykowne. Kiedy pozwala się, by produkt mówił sam za siebie, musi on faktycznie mówić dużo, głośno i wyraźnie, by przekaz został odebrany. Pamiętajmy jednak, że Audio-Technica nie jest zupełnie nowym graczem, ale doświadczoną firmą łączącą japońską technologię z kilkudziesięcioletnią tradycją. Czy teraz uda jej się wywalczyć silną pozycję na rynku słuchawek bezprzewodowych? Na to pytanie powinien odpowiedzieć nam test jednego z najnowszych modeli - ATH-ANC700BT.

Astell&Kern to jedna z tych marek, których poczynania naprawdę warto śledzić. Nawet jeśli nie interesują nas ekstremalnie drogie odtwarzacze przenośne, z których słynie koreańska firma. Czerpanie z wieloletniego dorobku Irivera, poszukiwanie technologicznych nowinek, ładowanie do kolejnych urządzeń coraz lepszych i droższych podzespołów oraz bezwzględne dążenie do idealnego dźwięku bardzo szybko ulokowało ją w miejscu, w którym chciałoby się znaleźć wielu innych producentów sprzętu audio. Dziś wydaje się, że w kwestii DAP-ów Astell&Kern powiedział już wszystko. Po wypuszczeniu na rynek modelu AK380 Copper w cenie 19999 zł, z możliwością dokupienia dedykowanego wzmacniacza za 4890 zł, chyba nic nas już nie zdziwi. Dlatego firma koncentruje się na odświeżaniu innych, nieco tańszych modeli. Mocno kombinuje też z ich nazewnictwem, czego owocem są takie cuda, jak A&futura SE100, A&norma SR15 czy A&ultima SP1000. Mnie jednak zawsze interesowały nie tylko playery koreańskiej firmy, ale także urządzenia zaprojektowane pod kątem użytku domowego. I właśnie takiemu, dość nietypowemu jak na tego producenta ustrojstwu się dzisiaj przyjrzymy.

Nie macie czasami wrażenia, że niektóre firmy w poszukiwaniu idealnego dźwięku zabrnęły tak daleko, że później ciężko im przebić swoje własne dokonania? Prace nad nowymi modelami muszą jednak posuwać się naprzód, bo tego przecież oczekuje spora grupa klientów, przygląda się temu branża, a przede wszystkim konkurencja. Producenci, którzy nie mają tak wielkiej siły przebicia, jak pierwszoligowi gracze, tylko czekają na ich pomyłkę lub wyraźne oznaki opieszałości. Kiedy w katalogu Sennheisera, Beyerdynamika, Audio-Techniki, Kossa czy AKG ciężko było znaleźć słuchawki wychodzące ponad poziom tysiąca pięciuset złotych, na rynku pojawiły się planarne nauszniki Audeze i HiFiMAN-a oraz nieprzeciętnie drogie, limitowane edycje słuchawek Ultrasone. Kiedy uznani producenci podnieśli poprzeczkę do poziomu około czterech tysięcy złotych, konkurencja pokazała modele za kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt tysięcy. Do wyścigu dołączyły takie marki, jak Focal czy Final Audio Design. W sklepach regularnie pojawiają się nowe nauszniki z górnej półki. Często dość egzotyczne, jak Kennerton czy ENIGMAcoustics. Sennheiser odpowiedział na to krótko i zwięźle, prezentując nową wersję jednego ze swoich największych hitów. HE-1 czyli zestaw składający się z elektrostatycznych słuchawek i lampowego wzmacniacza z wbudowanym przetwornikiem zakończył wiele dyskusji, ale dał też początek nowym. Audiofile zaczęli się zastanawiać co teraz zrobi niemiecka firma. Pokaże tańszy odpowiednik nowego Orpheusa? Gdyby można było kupić coś podobnego za mniej, niż pięćdziesiąt tysięcy euro, byłoby miło. A może Sennheiser wykorzysta tę wiedzę aby wypuścić serię słuchawek planarnych? Otóż nie. Niemcy wprowadzili hi-endowe słuchawki zamknięte, zaprojektowane jako partner dla wzmacniacza HDV 820. Oto HD 820.

Unison Research to jeden moich ulubionych producentów jeśli chodzi o wzmacniacze lampowe. Abyśmy dobrze się zrozumieli, powinienem to napisać już na początku niniejszego testu, więc napisałem. Jeżeli uważacie, że jest to sprzeczne z ideą testowania sprzętu przez recenzentów zachowujących maksymalny obiektywizm, możecie na cały poniższy artykuł wziąć sporą poprawkę lub poszukać recenzentów, którzy mimo pewnych nawyków wynikających z wykonywanego zawodu nie mają żadnych osobistych preferencji. Jako właściciel wzmacniacza zintegrowanego Triode 25, jestem od razu na celowniku i nie będę próbował się od tego odcinać. Z drugiej strony, sam fakt posiadania sprzętu danej marki przez recenzenta lub chętnego wykorzystywania go w testach innych urządzeń również o czymś świadczy, prawda? Jesteśmy przecież audiofilami i choć nie zawsze wybieramy mądrze, wierzcie mi - przerzucając dziesiątki, często nawet setki kartonów w ciągu roku, człowiek wie co wybrać dla siebie, a przynajmniej czego na pewno nie kupować. Zapytacie dlaczego lubię sprzęt Unisona? Z wielu powodów. Wbrew pozorom, wzornictwo nie jest jednym z nich, choć wielu audiofilów uważa, że to właśnie pod tym względem urządzenia z Treviso najbardziej wyróżniają się z tłumu. Dla mnie kluczowa jest ich niebywała solidność. Miałem okazję odwiedzić fabrykę, w której produkowany jest sprzęt marek Unison Research i Opera, więc coś na ten temat wiem. Włosi w swojej pracy nie idą na kompromisy. Nie używają przypadkowych części ani nie składają wzmacniaczy po spożyciu lokalnego, pysznego swoją drogą wina. W ich siedzibie panuje wzorowy porządek, a każde urządzenie składane jest przez jednego pracownika, od początku do końca. We wzmacniaczach tej marki nie znajdziecie cienkich blaszek, plastikowych przycisków czy potencjometrów, które każdy czterolatek wyłamie bez najmniejszego problemu. O ile więc forma zewnętrzna klocków Unisona prawie zawsze jest swego rodzaju eksperymentem i w związku z tym budzi skrajne emocje, to do wnętrza, detali i ogólnej jakości wykonania po prostu nie ma jak się przyczepić. Co najlepsze, sprawdza się to tak samo w przypadku modeli ze szczytu katalogu, jak i najtańszych konstrukcji w pełni lampowych oraz hybrydowych wzmacniaczy i źródeł z serii Unico. Tak naprawdę, firma od dawna trzyma się sprawdzonych rozwiązań i stawia na stabilny rozwój, co gwarantuje jej mocną pozycję na rynku. Nigdy wcześniej nie produkowała jednak wzmacniaczy słuchawkowych. Przedwzmacniacze, kolumny, gramofonowe wzmacniacze korekcyjne, a nawet odtwarzacze płyt kompaktowych - owszem, ale w temat nauszników Włosi weszli dopiero niedawno. Oto historyczny, pierwszy wzmacniacz słuchawkowy w ich ofercie.

Audeze jest jedną z firm, które w ciągu ostatniej dekady zmieniły obraz słuchawkowego świata. Kiedy najwięksi producenci spoczęli na laurach i niechętnie podchodzili do tematu rozwijania droższych modeli, Amerykanie udowodnili, że ta zabawa jak najbardziej ma sens. Że tworzenie bardziej zaawansowanych nauszników nie jest tylko spełnianiem zachcianek wąskiej grupy entuzjastów, a hi-endowe słuchawki mogą dotrzeć do wielu, wielu melomanów. Jeśli tylko będą naprawdę wyjątkowe. Firmę w 2008 roku założyli panowie Sankar Thiagasamudram i Alexander Rosson, jednak duży wkład w powstanie pierwszych modeli miał również Pete Uka - inżynier, który wcześniej pracował nad nowymi, elastycznymi materiałami dla NASA. Była koncepcja, były materiały, ale do pełni szczęścia brakowało jeszcze kogoś, kto potrafiłby zbudować przetworniki. Brakującym ogniwem był Dragoslav Colich, który projektował przetworniki planarne od ponad trzydziestu lat. Z miejsca objął on stanowisko dyrektora technicznego i niedługo później świat ujrzał pierwsze słuchawki marki Audeze - model LCD-1. Jeszcze więcej zamieszania na rynku audio zrobiły wprowadzone później modele LCD-2 i LCD-3 oraz będące rozwinięciem tej koncepcji LCD-X i LCD-XC. Szybko okazało się, że stworzenie serii hi-endowych słuchawek planarnych było strzałem w dziesiątkę. Wkrótce o produktach młodziutkiej firmy rozmawiali niemal wszyscy amatorzy audiofilskich nauszników. Nowe konstrukcje utytułowanych producentów automatycznie porównywano z nimi, a nie na odwrót. Skoro sprawy wydawały się iść tak dobrze, firma podążała dalej w tym samym kierunku wprowadzając coraz lepsze, bardziej zaawansowane i oczywiście droższe modele. Od słuchawek LCD-1, LCD-2 i LCD-3, które i tak uważano za bardzo luksusowe, doszliśmy do poziomu wycenionego na 18995 zł modelu LCD-4. Wyobrażam sobie, że pewnego dnia któryś z szefów firmy przyjechał do jej biura położonego w Santa Ana w Kalifornii i od drzwi krzyknął - basta! W ten sposób można dojść nawet do miliona dolarów, ale co z tego? Może czas wrócić do sprawdzonych pomysłów i wypuścić na rynek klasyczne słuchawki, ale w znacznie niższej cenie? Tak narodziły się LCD2 Classic.

Focal naprawdę oszalał na punkcie słuchawek. Na zbudowanie sporego katalogu wystarczyło im zaledwie kilka lat. Oczywiście można twierdzić, że dla firmy z tak ogromnym dorobkiem w dziedzinie zestawów głośnikowych nie było to nic wielkiego, ale gdyby obie dziedziny były sobie tak bliskie, do słuchawkowego wyścigu szybko przyłączyliby się prawie wszyscy producenci audiofilskich kolumn. Wielu z nich faktycznie podjęło w tym celu pewne działania, ale w większości przypadków skończyło się na kilku modelach do smartfona, ewentualnie paru większych nausznikach, które jednak nie mogą nawiązać rywalizacji z najlepszymi słuchawkami na rynku. Bowers & Wilkins radzi sobie nieźle, ale najdroższe P9 to wciąż budżetówka w porównaniu z Utopiami. Sonus Faber Pryma to piękny przedmiot i fantastyczny gadżet, ale brzmieniowo jest jeszcze w zupełnie innej galaktyce. KEF, Paradigm, Klipsch? Tak naprawdę żaden producent kolumn głośnikowych nie zaatakował rynku słuchawek w tak mocny i bezkompromisowy sposób, jak Focal. Francuzi zagrozili pozycji starych wyjadaczy i firm specjalizujących się w hi-endowych nausznikach. Zrobili to niemal bez wahania, jakby cała operacja była przygotowywana od dawna. Bo prawdopodobnie była. Najtańszy model wokółuszny - Listen - kosztuje 899 zł. Za flagowe Utopie trzeba zapłacić 17999 zł. Przepaść między nimi wypełniał Elear, jednak na rynku pojawiła się właśnie długo oczekiwana nowość - model Clear, który ma oferować wygodę użytkowania, większość kluczowych rozwiązań technicznych i pewne elementy brzmienia topowego modelu za znacznie mniejsze pieniądze. Francuzi ucięli z ceny swego flagowca ponad dziesięć tysięcy złotych. Jeżeli faktycznie są to porównywalne produkty, nie ma na co czekać - trzeba dokładnie przyjrzeć się tym jeszcze cieplutkim słuchawkom.

Dokładnie dziesięć lat temu miałem przyjemność uczestniczyć w europejskiej premierze flagowych kolumn Focala. Utopie zawsze były dla francuskiej firmy ekstremalnie ważne. Nie tylko ze względów wizerunkowych, ale też technologicznych. To właśnie dla topowych zestawów projektowano najbardziej wyczynowe magnesy, konstruowano całe linie technologiczne pozwalające na jeszcze dokładniejsze wykonanie kluczowych elementów i sięgano po egzotyczne materiały. Ilekroć myślę o produktach tej marki, widzę piękne kolumny z wooferami napędzanymi przez elektromagnesy, berylowymi tweeterami i obudowami złożonymi z oddzielnych klocków, których kąt nachylenia względem siebie można regulować za pomocą eleganckiej korbki. Minęło dziesięć lat, a Grande Utopia EM wciąż pozostaje szczytowym osiągnięciem Focala. Wprawdzie podczas projektowania linii Sopra opracowano kilka nowych rozwiązań, które francuscy inżynierowie zaczęli sukcesywnie wszczepiać do najdroższych modeli, ale flagowiec jest produkowany w niezmienionym kształcie i na razie wydaje się, że nie ma potrzeby wprowadzać jego następcy. Oczywiście tak potężnych kolumn nie zobaczymy w każdym sklepie. Grande Utopia EM w Polsce była prezentowana cyklicznie podczas wystawy Audio Video Show. Jej pokazy przyciągały prawdziwe tłumy, jednak wiadomo jak wyglądają odsłuchy podczas tego typu imprez. Nawet w przypadku tak wyczynowego sprzętu zawsze pojawia się pewien element losowości. Ot, chociażby opóźniony transport wzmacniacza, który miał napędzać francuskie zestawy. Niecałe cztery lata temu mogłem jednak spotkać się z nimi sam na sam. W przypadku tak ekstremalnie hi-endowych produktów, często oczekujemy absolutnej perfekcji. Sama cena takiego sprzętu sprawia, że chcemy aby brzmienie powaliło nas na kolana, ale zazwyczaj do tego nie dochodzi. Dlaczego? To proste. Bo naprawdę ciężko jest zrobić kolumny przekraczające granice tego, co wydawało nam się możliwe. Nawet jeśli dysponujemy nieograniczonym budżetem i kosmiczną technologią. Grande Utopia EM to wyjątek od reguły. Tutaj wysiłki francuskich inżynierów przekładają się na spektakularny, niesamowity, perfekcyjny dźwięk. Jedynym dużym problemem jest cena. Sześćset tysięcy złotych za parę kolumn to trochę dużo. Gdybym sprzedał swój dom, samochód, nerkę i co tam jeszcze mógłbym z siebie wymontować, wciąż sporo by mi brakowało. Na szczęście w katalogu Focala figuruje jeszcze jedna Utopia, w wydaniu słuchawkowym, za 17999 zł. Nie chcę powiedzieć, ze to tanio, ale jest to zupełnie inny rząd wielkości. Nazwa nawiązująca do flagowych kolumn sugeruje, że będziemy mieć do czynienia z taką samą jakością brzmienia, a to bardzo zachęcająca perspektywa. Ale czy na pewno tak jest?

Sennheisera nie trzeba przedstawiać ani audiofilom, ani nawet średnio zorientowanym w temacie melomanom, którzy kiedykolwiek stanęli przed wyborem słuchawek. Produktów niemieckiego potentata nie da się nie zauważyć. Są obecne praktycznie wszędzie, pod każdą postacią i w każdym przedziale cenowym. Gdybyśmy spośród dostępnych w katalogu modeli mieli całkowicie losowo wybrać jeden, mogłby to być zestaw słuchawkowy dla graczy za 979 zł, dokanałówki za 69 zł lub audiofilskie nauszniki za 10399 zł. Jak to w życiu bywa, produkty te różnią się nie tylko ceną, przeznaczeniem i oferowaną jakością brzmienia, ale także pewną rozpoznawalnością, na którą składa się wiele różnych czynników. Liczba sprzedanych egzemplarzy, pozytywne recenzje i opinie użytkowników, ale również to, jak często profesjonaliści i znawcy tematu porównują inne słuchawki z takim kultowym modelem. W historii Sennheisera było wiele takich przypadków, ale dla mnie numerem jeden są nauszniki HD 600, wciąż produkowane i niezmiennie wspaniałe. Tak naprawdę, historia tego modelu zaczęła się jeszcze wcześniej. W roku 1995 manufaktura z Wennebostel pokazała światu model HD 580 - piękne, wokółuszne słuchawki, które wówczas uznawano za jedne z najlepszych na rynku, a już na pewno w swojej cenie. Niemcy szybko wykorzystali ich sukces, wprowadzając specjalną wersję HD580 Jubilee, która w 1997 roku, z drobnymi zmianami, weszła do produkcji jako model HD 600. Niektórzy twierdzą, że inżynierowie i szefowie Sennheisera nie docenili swoich słuchawek, a ich kolejne modyfikacje miały usprawiedliwić szybki wzrost cen. Z dzisiejszego punktu widzenia wydaje się to śmieszne. Producenci audiofilskich słuchawek wystawiają bowiem astronomiczne ceny za swoje najnowsze wynalazki, a różnice między kolejnymi wersjami tego samego modelu mogą ograniczać się do kilku mało istotnych detali. Po ponad dwudziestu latach nieprzerwanej produkcji, kultowe HD 600 kosztują 1699 zł. Jak na słuchawki, które jeszcze niedawno uchodziły za szczyt hi-endu, nie jest to wygórowana kwota. Najciekawsze jest to, że przez te wszystkie lata Sennheiserowi nie udało się poprawić tej legendarnej konstrukcji. Owszem, w 2003 roku firma zaprezentowała model HD 650. Miał być lepszy pod każdym względem, ale nie był. Poprawiono kabel, a w szczególności wtyczki od strony muszli, zrezygnowano z oryginalnego koloru plastikowych elementów na rzecz bezpiecznej szarości, ale też zmieniono ogólny balans tonalny, co zdaniem niektórych słuchaczy wyszło słuchawkom na dobre, a według znakomitej większości klientów - zabiło charakter oryginału. Przy okazji oczywiście podniesiono cenę. Różnica utrzymała się po dziś dzień, bo HD 650 kosztują obecnie 1959 zł. Wydawało się, że temat jest zamknięty, ale każdą legendę trzeba przecież od czasu do czasu odświeżyć, dlatego pod koniec zeszłego roku ogłoszono premierę nowego modelu - HD 660 S.

Dla audiofilów z mojego pokolenia, JBL to przede wszystkim jeden z największych na świecie producentów głośników. Domowych, kinowych, samochodowych, profesjonalnych, instalacyjnych i bezprzewodowych. Charakterystyczne logo z wykrzyknikiem automatycznie kojarzy mi się z potężnym, koncertowym brzmieniem i nie ma w tym nic dziwnego, bo wielokrotnie widziałem je na głośnikach wykorzystywanych w salach koncertowych i kinowych, a także na różnego rodzaju imprezach. Co ciekawe, historia marki JBL nie składała się z samych sukcesów i nabrała prawdziwego rozpędu dopiero po tragicznej śmierci jej założyciela. Dziś to jednak amerykański sen pełną gębą. JBL jest głośnikowym gigantem, z którym pod względem skali działalności mogłyby rywalizować tylko niektóre firmy, i to gdyby zdecydowały się połączyć swe siły. Firma dostarcza praktycznie wszystko, od budżetowych głośników bezprzewodowych po hi-endowe kolumny warte setki tysięcy złotych. Co najmniej od kilku lat, JBL ze szczególną pasją opanowuje jednak rynek tańszych zestawów głośnikowych, jednoczęściowych systemów stereo, soundbarów, głośników sieciowych i słuchawek. To zresztą nie przypadek, bo właśnie w tych sektorach dzieje się najwięcej. Zupełnie jakby szefowie firmy, widząc gwałtowny boom na tego typu produkty, przestawili wajchę w fabryce i przerzucili prawie wszystkie dostępne zasoby z miejsca na miejsce. Była to bardzo dobra decyzja, bo wysokiej klasy kolumny Amerykanie zawsze potrafili wytwarzać i nic nie wskazuje na to, by mieli się z tej działki wycofać. Jeśli zaś chodzi o słuchawki czy głośniki bezprzewodowe, w ciągu zaledwie kilku lat JBL wyrósł na jednego z niezaprzeczalnych liderów w tych dziedzinach, wciągając rynek jak wielki odkurzacz.